Монгол улсын үндэсний аюулгүй байдал, тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, хил хязгаарын аюулгүй байдлыг сахин хамгаалсан Халхын голын дайны ялалтын түүхт 75 жилийн ойн хүрээнд Батлан хамгаалах эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгээс “Халхын голын дайны түүхийн судалгаа, Өнөө үе” сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал өнөөдөр Гадаад харилцааны яамны “Зөвшилцөл” танхимд зохион байгуулж байна.
1989 оноос эхлэн зохион байгуулж буй энэхүү уламжлалт олон улсын хуралд Монгол, Орос, Японы эрдэмтэд оролцож эхэлсэнээр дайны түүхийн асуудлаар дайтаж байсан талуудын эрдэмтэд санал бодлоо чөлөөтэй солилцох болсон юм. Энэ удаагийн олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал нь “Халхын голын дайны түүхийн судалгаа, өнөө үе” гэсэн сэдвийн хүрээнд болж байгаа бөгөөд Монгол Улсын их, дээд, сургууль, хүрээлэнгүүдийн эрдэмтдээс гадна ОХУ-ын ШУА-ийн Сибирийн тасгийн Монгол, будда, түвд судлалын хүрээлэн, БНХАУ-ын Харбин хотын Нийгмийн шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн Номун ханы дайны судалгааны газар, Япон улсын Үндэсний Батлан хамгаалахын хүрээлэнгийн эрдэмтэд урилгаар оролцож байна.
Эрдэм шинжилгээний хуралд УИХ-ын дэд дарга, Монгол-Оросын парламентийн бүлгийн дарга Л.Цог, Засгийн газрын шадар сайд, Халхын голын дайны ялалтын 75 жилийн ойд бэлтгэх, тэмдэглэн өнгөрүүлэх ажлын хэсгийн дарга Д.Тэрбишдагва, УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ц.Оюунбаатар, УИХ-ын гишүүн М.Батчимэг тэргүүтэй төрийн түшээд оролцож байгаагийн дээр Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Батлан хамгаалахын сайд Д.Бат-Эрдэнэ, ОХУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт элчин сайд Азизов Искандер Кубарович, Монгол Улсын ШУА-ийн Ерөнхийлөгч Б.Энхтүвшин нар баяр хүргэж үг хэлэв.
Олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд “Халхын голын дайны түүхийн судалгаа, өнөө үе”, “Монголын ард түмний түүхэн хувь заяан дахь Халхын гол”, “БНМАУ-ын талаарх Японы сонирхол (1925-1931 он)”, “Номун ханы хурцадмал зөрчилдөөн, ЗХУ болон Японы цэргийн удирдлага”, “1936-1940 оны хоорондох ЗХУ, БНМАУ-ын цэргийн хамтын ажиллагааны судалгааны асуудалд”, “Зөвлөлт, Монголын цэргийн урлагийн Халхын голын дайн дахь туршлага, сургамж”, “Халхын голын дайн ба Монгол Улсын эдийн засаг”, “Халхын голын дайнд оролцсон цэргийн дээд дарга зарим хүний хувь заяаны асуудал”, “Г.К.Жуковын хэрэгжээгүй нэгэн тушаалын тухай өгүүлэх нь”, ”Монголын түүх” хичээлийн хөтөлбөрөөр оюутан, залуучуудад эх оронч үзэл, хүмүүжлийг олгох боломжууд” гэх зэрэг сонирхолтой илтгэлүүдийг гадаад, дотоодын 17 эрдэмтэн хэлэлцүүлж байна.
Илтгэгч нар Халхын голын дайны түүхийн сэдвээр өөрсдийн судалгааны ажлын үр дүнгээ харилцан мэдээлж, судалгааны ажлын өнөөгийн байдал, цаашдын чиг хандлагын талаар харилцан санал солилцохын зэрэгцээ түүхэнд төдий л судлагдаагүй бие хүмүүс, үйл явдлын тухай хөндөж, зарим зүйлд шүүмжлэлтэй хандаж байв.
Үндсэн илтгэлүүдийн талаарх мэдээллийг хүргэе
9.45-10.05 “Халхын голын дайны түүхийн судалгаа, өнөө үе” С.Ганболд /БХЭШХ”ийн Цэргийн түүх судлалын төвийн дарга, доктор, профессор, хурандаа/
10.05-10.20 Монголын ард түмний түүхэн хувь заяан дахь Халхын гол” Базаров Борис Ванданович /ОХУ-ын Шинжлэх ухааны академийн гишүүн, түүхийн шинжлэх ухааны доктор/
10.20-10.35 “БНМАУ-ын талаарх Японы сонирхол 1925-1931” Ц.Батбаяр /Түүхийн шинжлэх ухааны доктор/
10.35-10.50 “Номун ханы хурцадмал зөрчилдөөн, ЗХУ болон Японы цэргийн удирдлага” Томоюки Ханада /Япон Улсын Үндэсний Батлан хамгаалахын хүрээлэнгийн Цэргийн түүхийн төвийн судлаач, доктор/
10.50-11.05 “Номун ханы дайн дахь Жуковын удирдлагын онцлог” Шү Жианжан /БНХАУ-ын Номун ханы дайн судлалын газрын дарга/
11.05-11.25 Завсарлага
11.25-11.40 “1936-1940 оны хоорондох ЗХУ, БНМАУ-ын цэргийн хамтын ажиллагааны судалгааны асуудалд” Цыбенов БазарДогсонович /ОХУ-ын ШУА-ийн эрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан, түүхийн ухааны дэд эрдэмтэн/
11.40-11.55 “Халхын гол, Монголын статус” Ч.Болдбаатар /МУБИС-ийн багш, доктор/
11.55-12.10 “Халхын голын зэвсэгт мөргөлдөөний цэргийн урлагийн онцлог шинж” Божедомов Борис Александрович /ОХУ-ын ЗХЖШ-ын Эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийн ЭША, түүхийн ухааны дэд эрдэмтэн/
12.10-12.25 “Эрс уулын застав Халхын голын дайнд” Ж.Өвгөнбүргэд /ХХЕГ-ын Хилийн түүх судлалын секторын эрхлэгч, доктор, хурандаа/
12.25-12.40 “Зөвлөлт, Монголын цэргийн урлагийн Халхын голын дайн дахь туршлага, сургамж” Ш.Паламдорж /БХЭШХ-ийн Дайн, цэргийн урлаг судлалын төвийн эрдэм шинжилгээний тэргүүлэх ажилтан, доктор/
12.40-14.00 Үдийн хоол
14.00-14.15 “Халхын голын дайн ба Монгол Улсын эдийн засаг” Да.Эрдэнэбат /ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтан, доктор/
14.15-14.30 “Холбоотны талаарх Оросын дипломат бодлогын түүхэн онцлог Халхын голын зэвсэгт мөргөлдөөний үеийн ЗХУ-ын гадаад бодлогод тусгалаа олсон нь” Артем Валерьевич Ермаков /ОХУ-ын Стратегийн судалгааны институтын Эрхүү дэх салбарын захирал, түүхийн ухааны дэд эрдэмтэн/
14.30-14.45 “Халхын голын дайнд оролцсон цэргийн дээд дарга зарим хүний хувь заяаны асуудал” Ж.Гантулга /Батлан хамгаалахын төв архивын ахлах мэргэжилтэн, хошууч/
14.45-15.00 “Халхын голын дайны үеийн тагнуулчдын үйл ажиллагааг тодруулах нь” Д.Авирмэд /Үндэсний тагнуулын академийн Тагнуул судлалын төвийн дарга, доктор/
15.00-15.15 “Халхын голын дайны үед хэлмэгдсэн МАХЦ-ийн дарга нарын тухай” Д.Хоролдамба /Улс төрийн талаар хэлмэгдэгсдийн судалгааны төвийн дарга, доктор/
15.15-15.30 “Г.К.Жуковын хэрэгжээгүй нэгэн тушаалын тухай өгүүлэх нь” Э.Лувсанбалдан /Доктор, профессор/
15.30-15.45 “Монголын түүх” хичээлийн хөтөлбөрөөр оюутан, залуучуудад эх оронч үзэл, хүмүүжлийг олгох боломжууд” Г.Дариймаа /МУБИС-ийн ахлах багш, магистр/
15.45-16.05 Завсарлага
16.05-17.00 Хурлын хэлэлцүүлэг, асуулт хариулт
17.00-17.10 Хурлын хаалт: БХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга, доктор, профессор, хошууч генерал З.Болдбаатар