БХ-ын сайд Д.Бат-Эрдэнэ салбарын бие бүрэлдэхүүнээ улс орны бүтээн байгуулалтад оролцуулж, цэргийн алба хаагчдаа мэргэжилтэй, ажилтай, орлоготой, чадварлаг болгох “Монгол цэрэг-бүтээн байгуулалтад” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, үр дүнг нь үзэж эхлээд багагүй хугацаа өнгөрлөө. Тэгвэл одоо батлан хамгаалах салбарын шинэчлэлийн бас нэгэн үе эхэлж байна. Өнгөрсөн долоо хоногийн Засгийн газрын хуралдаанаар “Оюутан-цэрэг” хөтөлбөр батлагдлаа.
Энэхүү хөтөлбөрийн талаар сайдтай цөөн хором ярилцлаа.
- Та “Оюутан-цэрэг хөтөлбөр”гарах болсон үндэслэлийн талаар тодруулж өгнө үү?
- Зэвсэгт хүчнийг 1990-ээд оноос цомхотгож, хугацаат цэргийн алба хаагчийн тоо цөөрсөн, хуулийн дагуу их дээд сургуулийн оюутнуудыг суралцах хугацаанд нь цэргийн албанаас чөлөөлж байгаагаас иргэн бүр “Монгол Улсын Үндсэн хууль”-иар хүлээсэн “Эх орноо хамгаалах, хуулийн дагуу цэргийн алба хаах” үүргээ биелүүлэх нөхцөл бүрдэхгүй байна.Ийм нөхцөл байдал 20 гаруй жил үргэлжилснээр цэргийн зохих бэлтгэлтэй Зэвсэгт хүчний дайчилгааны бэлтгэл нөөцийн бүрэлдэхүүний хомсдолд орж улс орны батлан хамгаалах чадавхийг сулруулаад зогсохгүй залуусын эх оронч хүмүүжил, төлөвшил, эрүүл мэнд, бие бялдрын хөгжилд сөргөөр нөлөөлж байгаагаас гадна Төрийн албаны тухай хуулийн дагуу төрийн жинхэнэ албанд ажиллах нөхцөлийг хязгаарлаж байна.Цэргийн насны залуусын цэргийн алба хааж, хуулиар хүлээсэн иргэний үүргээ биелүүлэх боломжийг нэмэгдүүлэхэд төрөөс анхаарал хандуулах шаардлага гарч байна. Иймээс Монгол Улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт “Цэргийн алба хаагчдыг нөхөн хангах бодлогыг шинэчлэн, холимог тогтолцоог төлөвшүүлж, иргэдийн цэргийн алба хаах хэлбэрт шинэчлэл хийх” зорилтыг тусгасан.Түүнчлэн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн мөрийн хөтөлбөрт “Оюутан-цэрэг хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэхээр тусгаж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2013 оны 92 дугаар зарлиг гарсан. Өөрөөр хэлбэл, Зэвсэгт хүчинд цэргийн албан хаагчдыг нөхөн хангах холимог тогтолцоог бүрдүүлж, иргэдийн цэргийн алба хаах хэлбэрт шинэчлэл хийх Шинэчлэлийн Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн дагуу иргэдийн цэргийн алба хаах хэлбэр нь “Оюутан цэрэг” гэсэн шинэ хэлбэрээр баяжин хэрэгжиж байна гэсэн үг.
- “Оюутан-цэрэг” хөтөлбөрийн үндсэн зорилгын талаар та юу хэлэх вэ?
- Монгол Улсын магадлан итгэмжлэгдсэн их, дээд сургуулийн бакалаврын ангийн оюутнуудыг суралцах хугацаанд нь цэргийн эрчимжсэн сургалттай тусгай хөтөлбөрөөр цэргийн бэлтгэл сургалтад хамруулан цэргийн алба хаалгах замаар эх орноо батлан хамгаалах, төрийн алба хаших, эрүүл чийрэг, бие бялдар, сэтгэл зүйн болон цэргийн бэлтгэлтэй залуусын тоог нэмэгдүүлж, улс орныг батлан хамгаалах чадавхийг сайжруулан дайчилгааны бэлтгэл үүрэгтний нөөцийг хангах нь энэ хөтөлбөрийн гол зорилго зорилго юм.
- “Оюутан-цэрэг” хөтөлбөрийн цэргийн сургалт хэрхэн явагдах вэ?
- Энэхүү хөтөлбөрийн хүрээнд Монгол Улсын их, дээд сургуулиудад суралцаж байгаа бакалаврын ангийн эрэгтэй оюутнуудыг суралцах хугацаанд нь сайн дурын үндсэн дээр “Цэргийн ерөнхий бэлтгэл” хичээлийг 2 кредит, 96 цагаар сонгон суралцахаар судлуулж, шаардлага хангасан оюутан залуусыг “Цэргийн тусгай бэлтгэл” сургалтанд 12 кредит, 560 цаг буюу 2 сарын хугацаанд зуны амралтаар нь цэргийн сургалтандхамруулж цэргийн албыг хаалгах ажлыг зохион байгуулна.
“Оюутан-цэрэг” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхийн тулд БХИС-ийн сургалтын материаллаг баазыг ашиглан цэргийн байр, хичээлийн анги, танхим, сургалтын хотхонууд, гал тогоо бүхий иж бүрэн сургалтын төвийг Шархаданд шинээр барих бөгөөд энэ сургалтын төвд жил бүр 1000 хүртэл оюутныг суралцах хугацаанд нь цэргийн бэлтгэл сургалтад хамруулах боломжтой болох юм.
-
Энэхүү хөтөлбөрийг
хэрэгжүүлэхэд зардал хөрөнгө их гарах байх даа. Үүнийг хэрхэн шийдэж байгаа вэ?
- “Оюутан-цэрэг” хөтөлбөрийн 2014 оны зардлыг батлагдсан төсөвтөө багтаан хэрэгжүүлэх ба 2015 оноос Батлан хамгаалахын улсын төсөвт тусган санхүүжүүлэх юм.
- Энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсний үр дүнг та юу гэж харж байна вэ?
“Оюутан-цэрэг” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр Зэвсэгт хүчний дайчилгааны бэлтгэл үүрэгтний нөөц нэмэгдэж, улс орноо батлан хамгаалах иргэдийн бэлтгэл сайжирч, их дээд сургууль төгсөгчид Төрийн албанд шууд орж ажиллах нөхцөл бүрдэх бөгөөд оюутан залуус их дээд сургуульд суралцах хугацаандаа цэргийн ерөнхий бэлтгэл, цэргийн тусгай бэлтгэл сургалтанд хамрагдах замаар цэргийн жинхэнэ албыг биеэр хаах боломж бүрдэнэ.
- Ерөнхийдөө, энэ хөтөлбөр их ач холбогдолтой гэдэг нь тодорхой. Гэхдээ яг оюутан залууст яаж үр өгөөжөө өгөх вэ?
-Энэ хөтөлбөр оюутан хүнд олон боломж олгож байгаа. Энэ боломжийг яаж ашиглах нь тэр хувь хүний асуудал юм. Тухайлбал, оюутанд цаг хугацаа, эдийн засгийн маш их ач холбогдолтой төдийгүй олон хөнгөлөлт, бас хариуцлага ногдож байгаа. Өөрөөр хэлбэл, суралцах хугацаандаа иргэний үндсэн үүргээ биелүүлж, цэргийн алба хаачихна. Төрийн албанд орж ажиллах эрх нээгдэнэ. Түүнчлэн гадаадын цэргийн их, дээд сургуульд суралцах сонгон шалгаруулалтанд оролцох, дайчилгааны нөөцийн мэргэжлийн бэлтгэл болон бэлтгэл офицеруудын сургалтанд хамрагдах боломжтой болно. Бүр сайн суралцаад, Энхийг сахиулах олон улсын ажиллагаанд оролцохыг үгүйсгэхгүй байна.
- Ямартаа ч энэхүү хөтөлбөр биеллээ олон хэрэгжих боломжтой боллоо. Үүнийг хамгийн их хүсэн хүлээж байгаа хүмүүс нь оюутнууд байх, тэдний зүгээс ч анхны санаачилгууд гарсан байх?
- Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн мөрийн хөтөлбөрт тусгахдаа оюутан залуусын санал, санаачилгыг анхаарч тусгасан нь мэдээж. Бид Монголын Оюутны Холбоотой энэ хөтөлбөрийг боловсруулах явцдаа хамтарч ажилласан бөгөөд оюутан залуустаа талархаж байгаагаа илэрхийлье. Тэдний санал бодлыг ч тусгасан. Цаашид энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх явцдаа судалгаа, сурталчилгааны чиглэлээр хамтарч ажиллах болно.
- Яг хэдийнээс “Оюутан-цэрэг” хөтөлбөр хэрэгжиж эхлэх вэ?
- Юуны өмнө Засгийн газрын “Оюутан-цэрэг” хөтөлбөрийг баталсан тогтоолыг үндэслэн Батлан Хамгаалахын болон Боловсрол Шинжлэх Ухааны сайдын хамтарсан тушаал гарна. Түүнчлэн оюутан залуусыг суралцах хугацаанд нь цэргийн сургалтанд хамруулах замаар цэргийн алба хаалгах журмыг ойрын үед баталж гаргана. Тэгээд энэ хичээлийн жилд хөтөлбөрийг туршилтын журмаар эхлүүлэх бэлтгэл ажлаа хийж эхлээд байна.
-Нийгэмд
хүлээлт үүсгэсэн, зайлшгүй хэрэгтэй энэхүү томоохон хөтөлбөрийг батлуулж,
хэрэгжүүлэх ажлаа эхлүүлж байгаад тань нийт оюутан залуусын өмнөөс баяр хүргэж,
ажлын өндөр амжилт хүсье.