МУИС-ийн сургалт эрхэлсэн дэд захирал О.Мөнхбатаас тодрууллаа.
-Мэргэжлийн индексийг шинэчлэх болсон шалтгаан нь юу байсан юм бол?
-Мэргэжлийн индексийг шинэчлэх асуудал бол дээд боловсролын шинэчлэлийн тулгуур багана гэж би ойлгож байгаа. ЮНЕСКО-гийн боловсролын стандарт ангилал гэж байдаг. Энэ стандарт 2013 онд шинэчлэгдсний дагуу Боловсрол, шинжлэх ухааны яамнаас мэргэжлийн индексийг цэгцлэхээр болсон. Үүнтэй холбогдуулан мэргэжлийн сургуулиадын сургалтын алба хариуцсан хүмүүс, судлаач эрдэмтэд ажлын хэсэг болж ажиллаж индексийг шинээр боловсруулж гаргасан ирсэн. Манай улсын хэмжээнд 800 гаруй мэргэжлээр бакалврын зэрэг олгодог байсан бол индексийн шинэчлэлээр 175 орчим чиглэлээр бакалврын зэрэг олгохоор болж байна. МУИС-ийг төлөөлөн ярьж байгаа хүний хувьд индексийн шинэчлэлийн ач холбогдлыг хэдэн зүйлээр харж байгаа.1990 оноос хойш их, дээд сургуулиудад хийгдсэн бодлогын хүрээнд олон хүндрэл бэрхшээл гарч байсан. Түүний дотор их, дээд сургуулиудаас эзэмшүүлж байгаа мэргэжлийн нэр томьёо нэлээд хүнд асуудлуудыг нэг болж хувирсан. Яагаад гэвэл, зах зээлийн харилцаанд орсноор их, дээд сургуулиуд оюутнуудынхаа төлбөрөөр амь зогоодог болсон. Тэгээд оюутнуудаа зах зээлээс татаж авахын тулд янз бүрийн шинэ мэргэжлийг зохиож эхэлсэн. Энэ дотор шинжлэх ухааны үндэслэлтэй мэргэжил бий. Гэхдээ ихэвчлэн элсэгчдийг татахын тулд хүний чихэнд сонсголонтой сонсогдох зах зээлд эрэлттэй байж болох гэсэн утгаар олон мэргэжлийг шинээр зохиож гаргаж ирсэн.Тэр дунд дэлхийн хаана ч байхгүй мэргэжлүүд ч явж байгаа. Эсвэл нэг хөтөлбөрийн хүрээнд 2-3 мэргэжлийг давхар эзэмшүүлдэг асуудал гарсан. Үүнийгээ дагаад бид дэлхийн хаана ч байдаггүй мэргэжлээр бэлтгэгдсэн хүмүүсээ хөдөлмөрийн ямар зах зээл дээр борлуулах юм бэ гэдэг асуудал сүүлийн жилүүдэд тулгарч байна. Өөрөөр хэлбэл, сонин гоё нэртэй мэргэжлээр төгссөн хүмүүст ажлын байр алга. Нөгөө талаасаа маш олон мэргэжил бий болоод ирэхээр багш нарын хувьд ч гэсэн янз бүрийн хичээлийг тухайн мэргэжилдээ тааруулаад зохиож эхэлсэн нь салбар дундын өрөслдөөнийг хумисан.Шинэчилсэн индексээр энэ байдал өөрчлөгдөж байгаа. Манай МУИС дээр 180 гаруй мэргэжлээр бакалаврын зэрэг олгож байсан бол шинэчилсэн индексээр энэ тоо 80 орчим болж буурсан.
-Шинэчилсэн индексээс харахад олон мэргэжил хасагдаж байгаагийн цаана олон багш ажилгүй болж байна гэсэн ойлголт яваад байгаа?
-Энэ бол маш буруу ойлголт байна. Багш оюутнуудын орон тоо цөөрч байгаа асуудал огт биш. Харин олон задарсан мэргэжлийг нэгтгэж нэг журманд оруулж, системтэй болгож буй ажил юм. Ингэснээр шинжлэх ухаан хөгжих боломж илүү тавигдаж эхэлнэ, мэргэжлийн сургалтын чанар дагаад сайжирна. Багш нарын хувьд өөр өөрсдийн хичээлийг санал болгох боломж нь хэвээрээ байгаа. Дээр нь оюутнуудын сонголт нэмэгдэж байна. Оюутнуудын хөрвөх чадварыг сайжруулах үүднээс хавсран мэргэжих хөтөлбөрийг олноор гаргаж өгөх боломж нээгдэж байгаа. Тодруулбал оюутан өөрийнхөө үндсэн мэргэжлийг эзэмшихээс гадна өөртөө шаардлагатай гэж үзэж байгаа хавсран мэргэжих чиглэлүүдээр тодорхой кредит судлаад, хөрвөх чадвар нь нэмэгдэж ирнэ гэсэн үг.
-Хөтөлбөр сонгоод ирэхээр салбар дундын хамтын ажилллагаа хөгжинэ гээд байгаа. Яаж хөгжих вэ?
-Индексийн тусламжтайгаар хөтөлбөрүүдийг цэгцлээд ирэхээр мэргэжил хоорондын хамтын ажиллагаа хөгжих боломжтой болж байгаагаараа энэ ажил давуу талтай. Өнөөдөр шинжлэх ухааны хөгжил өөрөө салбар хоорондын хамтын ажиллагаан дээр тулгуурлаж эхэлж байна. Тиймээс салбар дундын хөтөлбөрөөр мэргэжлийн зэрэг эзэмшиж байгаа хүмүүст энэ шинэчлэл чухал ач холбогдолтой. Өмнө нь хэдэн зуун мэргэжлийн дотроос салбар хооронд зохицуулалт хийнэ гэдэг боломжгүй зүйл байсан. Яагаад гэвэл тэнхим болгон өөр өөрийгөө хашчихсан. Бусдыгаа тийшээ оруулдаггүй, өөрөө ч тийшээ очдоггүй байлаа. Одоо үндсэндээ шинжлэх ухааныхаа хүрээнд нэг мэргэжлийн чиглэлээр зэргийн сургалт яваад ирэхээр тэрийгээ дагасан судалгааны ажлууд хамтарч хийх боломжтой болж байна. Дээр нь өөр чиглэлийн мэргэжлүүдийг бэлдэх боломж нээллтэй болж байгаа. Тухайлбал манай дээр эдийн засгийн тэнхим байна. Хэрэглээний математикийн тэнхим байна. Энэ хоёр хамтраад хамтын хөтөлбөрөөр эдийн засгийн статистикч бэлдэж болж байна. Энэ нь бусад мэргэжлүүд дунд ялангуяа салбар дундын хөтөлбөрүүдийг хөгжүүлэх боломжийг өгч байгаа юм.