Шинжлэх ухааны ажилтны баярын өдөр өчигдөр тохиолоо. Энэ өдрийг угтаж Боловсрол, шинжлэх ухааны яам болон Шинжлэх ухааны академи хамтран Монголын залуу эрдэмтэн судлаачдын эрдэм шинжилгээний бага хурлыг зохиож, залуу эрдэмтэн судлаачдыг шагнаж урамшуулсан юм.
Өмнө нь энэ өдрийг тус салбарынхан тэмдэглэдэг байсан ч "Өнөөдрийнх шиг шинэчлэл үнэртсэн өнгө аястай болж байсангүй. Шинэчлэлийн засгийн газар гарч ирээд эрдэмтдийн унтаа байдлыг арилгаж, хийж бүтээх эрмэлзлээр эрэлсэн эрдэм шинжилгээний бага хурал болж байна" гэж эрдэмтэд хэлж байв. Тэдний ярьж буйгаар бол "Боловсрол шинжлэх ухааны сайд Л.Гантөмөр томилогдсон цагаасаа хойш боловсролын салбар руугаа түлхүү харж, ажиллаж байсан. Одоо шинжлэх ухааны салбар руугаа анхаарал хандуулж байна. Ирэх жил эрдэмтэн судлаач нарт цаашлаад шинжлэх ухааны салбарт багагүй зүйл хийж эхлэх гэж байгаа юм байна. Энэ нь эрдэмтэн бидэнд хийж бүтээх урмыг өглөө. Эрдэмтэд зөвхөн судалгаа хийх бус томоохон нээлт, бүтээл дээр ажиллах боломжийг төрөөс анхаарвал талархаж хүлээж авна, хичээх ч болно" гэж шинжлэх ухааны тулгамдсан асуудлууд, шинэчлэлийн бодлого ярих үеэрээ зарим эрдэмтэд хэлж байв. Эрдэм шинжилгээний бага хурлын нэг онцлого нь гадаадад магистрантур, докторантурт суралцаж байгаа монгол залуу судлаачид оролцсон нь анхаарал татаж байв.
Хурлын үеэр Л.Гантөмөр хэлэхдээ "...Монголын шинжлэх ухаанд ололт, амжилт, бахархах үйлс маш их байгаа. Үүнтэй хэн ч маргахгүй, үгүйсгэж бүр ч чадахгүй ээ. Гэхдээ бид шинжлэх ухааны өнөөгийн нөхцөл байдал амаргүй, төвөгтэй байгаа бодит байдлаас зугтаж чадахгүй ээ. Байгаа асуудлаа байгаагаар нь хэлэлцэж, асуудлаа шийдэх нь чухал байна. Шинжлэх ухааныг тойрсон ямар асуудлууд өрнөж байна вэ? Шинжлэх ухаанд гарц нь нээгдээгүй мухардалд байгаа тулгамдсан асуудал юу байна вэ? Шинжлэх ухааны тулгамдсан асуудлыг шинжлэх ухааныхан маань юу гэж үзэж байна вэ? Эрдэмтэн, судлаачид, шинжлэх ухааны салбарыхан төр засаг, шинжлэх ухаанд итгэхгүй байна, санхүүжилт хүрэлцэхгүй байна, лаборатори алга, хөрөнгө оруулалт байхгүй, цалин орлого хүрэхгүй байна, чадварлаг эрдэмтэд гадаад руу эсвэл хувийн хэвшил рүү яваад байна гэсэн асуудлыг олон жилийн турш ярьж байна. "Шинжлэх ухаан бол зөвхөн судална", "Шинжлэх ухаанд цаг хугацааны шалгуур байж болохгүй", "Шинжлэх ухааны үр дүн хэзээ нэгэн цагт, магадгүй хэдэн арван жилийн дараа шинжлэх ухаан, эдийн засаг, хүмүүсийн хэрэглээнд нэвтэрч болно" гэсэн хандлага, илэрхийлэл шинжлэх ухааны салбарыхнаас бас ихэд нийтлэг сонсогдож байна. Эдгээр илэрхийллээ "шинжлэх ухааны онцлог" гэж нэрлэнэ. Шинжлэх ухааны энэ "онцлог"-ийг ойлгохгүй байна, ойлгохгүй байгаагаас итгэхгүй байна, санхүүжилт дорвитой нэмэгдэхгүй байна, хөрөнгө оруулалт байхгүй, цалин бага байна, чадварлаг эрдэмтэдээ алдаж байна гэсэн асуудлууд үүсч байна гэх. Бид зөвхөн судалгаа хийдэг шинжлэх ухааны супервишнтэйгээ хэвээрээ байна. Бидний бодит байдал ч гэсэн төрийн жаахан мөнгөөр зөвхөн судалгаа хийдэг ажлаар хязгаарлагдсан хэвээрээ байна.
Бид өөрсдөө судалгааныхаа чиглэлийг гаргаад, түүнийхээ үр дүнг ийм зүйлд хэрэгтэй гэж өөрсдөө үнэ цэнээ тодорхойлоод, хийсэн судалгааны үр дүнгээ тайлан гэж ойлгоод, цаасан тайлангаа өгч, авалцаад ажлаа дуусгавар болгож бие биенээ хуурч, аргалсаар байх уу?
Эзэнгүй, амьгүй захиалгат ажил, хэрэглэгчгүй судалгааны чанар, үр дүнг хэн хэмжих вэ? Ийм байдлаар бид цаашаа явж чадах уу? Ийм нөхцөл байдлаа хэвээр нь хадгалаад, гарц нь нээгдээгүй мухардлаа бид шийдэж чадах уу? Шинжлэх ухаанд хандах хандлага, шинжлэх ухааны тухай суурь зарчим болсон супервишнээ өнөөгийн үүсэн бий болсон бодитой хэрэгцээ, нөхцөл байдалд нийцүүлж өөрчлөх шаардлага бидний өмнө тулгараад байна... хэмээсэн юм. Түүний энэ мэтээр тавьсан илэн далангүй илтгэлийг эрдэмтэд дэмжиж буйгаа ч илэрхийлсэн билээ. Тухайлбал, Шинжлэх ухааны академийн ерөнхийлөгч Б.Энхтүвшин ч шинжлэх ухааны салбарт шинэчлэл хэрэгтэй гэдэг асуудалд сайдтай санал нэгтэй байгаагаа илэрхийлж дэмжиж ажиллахаа хэлсэн юм.
Өөрчлөлт шинэчлэл, шүүмжлэл алдаа оноо гарцаа хайсан эрдэм шинжилгээний бага хурлыг дагасан шагналын хур бууж, шилдэг бүтээл, шинэ нээлтийн эзэд тодорсоныг энд дурдахгүй өнгөрч болохгүй биз ээ. Тухайлбал Монгол хэл, Монголын утга зохиол болон дорно дахины, түүний дотор төвд судлалын чиглэлээр эрдэм шинжилгээний шилдэг бүтээл туурвиж, дорвитой хувь нэмэр оруулсан эрдэмтдийг академич Ц.Дамдинсүрэнгийн нэрэмжит шагналаар гурван жилд нэг удаа шагнаж урамшуулдаг. Энэ шагналыг Шинжлэх ухааны академийн Хэл зохиолын хүрээлэнгийн Аман зохиол судлалын секторын эрхлэгч, шинжлэх ухааны доктор Б.Катуу, БНХАУ-ын Бээжингийн төвийн үндэстний их сургуулийн профессор, доктор Н.Хишигтогтох нар хүртэв. Мөн академич Б.Ширэндэвийн нэрэмжит шагналаар Шинжлэх ухааны академийн Информатикийн хүрээлэнгийн захирал доктор, профессор, Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар М.Ганзориг, Шинжлэх ухаан үйлдвэрлэлийн "Монхимо" ХХК-ны захирал, доктор М.Ариунаа нарыг шагналаа.Мөн Шинжлэх ухааны тэргүүний ажилтан хүндэт тэмдэгээр Д.Туул, И.Болормаа, М.Мөнхбат, Д.Дорж, П.Энхтуяа нар энгэрээ мялаав. Мөн жил бүрийн энэ өдөр тус салбарынхан шинжлэх ухааны оны шилдэг бүтээлээ шалгаруулдаг уламжлалтай. Шилдэг бүтээлийн тэргүүн байрыг "Дундажууд агуулсан Гильберт төрлийн тэнцэтгэл биш ба операторын спектрын судалгаа" бүтээлээрээ Монгол Улсын их сургуулийн багш доктор В.Адъяасүрэн, Ц.Батболд нар авлаа. Хоёрдугаар байрт "Монгол хонины ноосны ноолуурыг ялгах технологи" бүтээлээрээ Хөнгөн үйлдвэрийн судалгаа, хөгжлийн хүрээлэнгийн эрдэмтэн судлаачдын баг, "Монгол Улсад элэг шилжүүлэн суулгах технологи"-оороо Эрүүл мэндийн их сургуулийн багш, доктор О.Сэргэлэн ахлагчтай Элэг шилжүүлэн суулгах үндэсний баг тус тус хүртжээ. Удаад нь "Соргүй согооврын тамир сорт","Эрдэм судлалын бүтээлийн дээжис-7 боть"," Монгол орны шувууны фото лавлах" Монгол Улсын шилжилтийн үеийн эдийн засгийн математик шинжилгээ"," Эрчим хүчний хэмнэлттэй барилгын дулаалгын материал" гэх мэт бүтээлүүд шилдэгээр шалгарчээ. Түүнчлэн Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын нэрэмжит грантыг шинжлэх ухааны зургаан салбар хуралдаанаас шалгарсан 12 залуу судлаач хүртсэн юм.